تخیلی شدنی نیست، اما به نظر میرسد تا کاشتن باغهایی از گلها و گیاهان در ماه، راه طولانیای نمانده باشد.
برای تعطیلات تابستان چه برنامهای دارید؟ اگر سفر در برنامهی شما برای تعطیلات جای پر رنگی داشته باشد و اگر از سفر به جاهای معمولی خسته شده باشید، پیشنهادهای هیجانانگیزی در راهند.
جملههای بالا در چند سال آینده ممکن است با عباراتی همچون "سفر به ایستگاه فضایی" یا "اقامت یک هفتهای در سرسبزترین ویلاهای ماه" ادامه پیدا کنند.
اگرچه تا حدود یک قرن پیش حتا پرواز رویایی دستنیافتنی برای بسیاری از آدمیان بود، سفرهای فضایی در چند سال اخیر دستکم برای ماجراجویان ثروتمند عملی شد و با اراده و پشتکاری که بخش خصوصی در به راهانداختن سفرهای ارزان فضایی دارد، بعید نیست که عمومی شدن سفر به فضا نیز همچون پرواز، به نیمقرنی نرسیده، شروع شده باشد.
پس از سالها کمتوجهی به ماه در پژوهشهای فضایی که روزگار کم فروغ در ماموریتهای ماه نیز محسوب میشد، فعالیتهای پژوهشی بر روی ماه جان تازهای گرفته است. در سال 2006 ماهوارهی "اسمارت 1" اروپا در برخوردی کنترل شده خود را به ماه کوبید و همچنین "چانگ1" مهگرد چین و "کاگویا" ماهوارهی کاوشگر ژاپن هم کار خود را بر فراز ماه آغاز کردهاند. به زودی "چاندرایان 1" هند هم به این مجموعه اضافه میشود تا فصل نوینی از ماموریتهای ماه آغاز شود.
با این وجود هنوز خیلی چیزها برای این پایگاه آیندهی فضایی برای سفرهای سیارهای لازم است.
هم اکنون ماه نخستین هدف انسان در توسعهی دانش و تکنولوژی فضایی است. دانشمندان بسیاری در کشورهای مختلف دنیا، فعالیتهای خود را برای فتح ماه آغاز کردهاند.
اما این بار بر خلاف گذشته فقط جمع آوری داده و تحقیقات علمی مد نظر دانشمندان نیست؛ بلکه فواید کاربردی چنین ماموریتهایی هم اهمیت بالایی دارند. انسان در پی بنا نهادن ایستگاهی روی ماه است تا بتواند از آن به عنوان توقفگاهی برای سفر به مناطق دورتر مثل مریخ استفاده کند.
بر همین اساس مدتی پیش طرح "کاشت گل بر روی ماه" در آژانس فضایی اروپا، اسا مطرح شد. اما به نظر میرسد این طرح چنان بلندپروازانه بوده باشد که به آن عنوان "علمی تخیلی" داده و رد شد.
اما نتایج به دست آمده از بررسیهای تازه بر روی همان طرح قدیمی میگویند که گلها و گیاهان در شرایطی سادهتر و قابل دستیابیتر بر روی ماه نیز میتوانند رشد کنند.
در طرح پیشین مناطقی تصور شده بود که در آن گیاهان در خاک ماه کشت میشدند و آب و غذای مورد نیاز خود را که از زمین یا تاسیسات خاصی که در سطح قمر تعبیه شده بودند، تامین میکردند.
در بررسی مجدد این طرح، دانشمندان یک گام دیگر به تحقق این ایده نزدیک شدند. آنها گلهای "همیشه بهار" را در خاکی مشابه خاک ماه کشت کردند و با استفاده از باکتریهای خاصی، غذای مورد نیاز گل را از تبدیل مواد همان خاکها تامین کردند. این باکتریها وظیفهی شکستن ترکیبات غیر قابل جذب و تبدیل آنها به مجموعه موادی را دارند که گیاه بتواند از آنها به عنوان غذا استفاده کند.
دشتهایی از گل همیشه بهار را روی ماه تصور کنید! شاید به راستی علمی- تخیلی به نظر آید. اما این اتفاقی است که دیر یا زود خواهد افتاد. بالاخره کشوری و سازمانی تصمیم میگیرد نخستین گیاهان را به ماه ببرد و دورهی جدیدی را در تاریخ آغاز کند.
اما آنچه دانشمندان را دربارهی انجام این کار دچار تردید میکند، نه شکست پروژه و خشک شدن گلها که به عکس رشد کنترل نشده و غیر قابل پیشبینی باکتریها و مجموعهی موجودات زندهی انتقالی به ماه است.
در واقع به سختی میتوان پیشبینی کرد که با انتقال باکتریهای خاص، آیندهی مطالعات دچار مشکل خواهد شد یا خیر.
تصور کنید خاک ماه را که نوعی باکتری تغییر یافته و احیانا مضر آن را فرا گرفته باشد.
این خطری است که آژانسها و کارشناسان فضایی با دقت بسیاری دربارهی آن فکر میکنند. انجام این گونه آزمایشها ممکن است بسیار خطرناک باشد.
برای جلوگیری از این حادثه، طرحی مطرح شده است که ابتدا چنین باغچههایی از گل و گیاهان روی ماه به صورت کنترل شده و روی یک مهنورد امتحان شود تا با بررسی بیشتر احتمال خطرات ناشی از هر گونه رخداد پیشبینی نشده کاهش یابد.
با این اوصاف به نظر میرسد برای دیدن دشتهای گل همیشه بهار بر روی ماه باید زمان زیادی منتظر بمانیم.